1 Wees niet jaloers op kwaadaardige mensen,

zoek hun gezelschap niet,

2 want ze hebben kwaad in de zin

en spreken onheilspellende woorden.

3 Door wijsheid wordt een huis gebouwd,

door inzicht houdt het stand,

4 door kennis worden de kamers gevuld

met rijke en kostbare pracht.

5 Alleen een wijze heeft kracht,

inzicht maakt hem sterker.

6 Voer een oorlog met beleid,

je zegeviert dankzij een keur van raadgevers.

7 Voor een dwaas is wijsheid onbereikbaar,

als de oudsten in de poort bijeen zijn, weet hij niets te zeggen.

8 Wie altijd kwaad in de zin heeft,

wordt een boosdoener genoemd.

9 Het wangedrag van een dwaas is zondig,

een spotter wordt door iedereen verafschuwd.

10 Ben je moedeloos wanneer je in het nauw zit,

dan schiet je kracht tekort.

11 Bevrijd hen die ter dood veroordeeld zijn,

doe alles om hun leven te redden.

12 Zeg niet: ‘Ik wist het niet,’

want hij die de harten doorgrondt,

het innerlijk doorziet,

weet of je de waarheid spreekt.

Hij vergeldt elk mens naar zijn daden.

13 Mijn zoon, eet honing, dat is goed voor je,

zoete honing streelt de tong.

14 Zie wijsheid als de honing voor je leven.

Als je wijsheid vindt, heb je een toekomst,

je hoop gaat niet verloren.

15 Jij, goddeloze, belaag niet het huis van een rechtvaardige,

verwoest zijn woning niet.

16 Een rechtvaardige komt zevenmaal ten val,

maar telkens staat hij op.

Een goddeloze struikelt door zijn slechte daden,

en komt voorgoed ten val.

17 Verheug je niet over de val van je vijand,

juich niet als hij ten onder gaat.

18 Want de HEER ziet het en keurt het af,

en laat zijn woede op je vijand varen.

19 Wind je niet op over kwaadaardige mensen,

wees niet jaloers op goddelozen.

20 Want wie kwaad doet, heeft geen toekomst,

het licht van goddelozen wordt gedoofd.

21 Mijn zoon, heb ontzag voor de HEER en de koning,

ga niet om met wie zich tegen hen verzetten.

22 Ze gaan plotseling ten onder,

en wie weet hoe zwaar de ramp is die hen treft?

Een partijdig oordeel in een rechtszaak is verkeerd.

24 Wie tegen een schuldige zegt: ‘Je bent onschuldig,’

wordt door alle volken verwenst,

wordt door alle naties vervloekt.

25 Wie de schuldigen veroordeelt, zal het goed gaan,

hij wordt gezegend met voorspoed.

26 Wie een eerlijk antwoord geeft,

is als iemand die een kus op je lippen drukt.

27 Doe eerst je werk op het land,

maak eerst je akker gereed,

bouw daarna pas je huis.

28 Leg over een ander geen vals getuigenis af,

waarom zou je liegen?

29 Zeg niet: ‘Wat hij mij heeft aangedaan, doe ik hem aan.

Ik betaal hem met gelijke munt.’

30 Ik liep over het veld van een luiaard,

door de wijngaard van een dwaas.

31 Alles was overwoekerd door onkruid,

zijn hele terrein was met distels bedekt,

de muur lag in puin.

32 Ik zag het, en nam het ter harte,

ik nam het in mij op, en trok er lering uit.

33 Nog even dan? Nog even slapen, nog een beetje rusten,

een ogenblik nog blijven liggen?

34 Armoede overvalt je als een struikrover,

als een bandiet slaat gebrek je neer.